Hula sa Halalan 2008

Magwawagi si Barack Obama sa darating na eleksiyon, ayon sa hula ng mga sarbey ng iba't ibang pangkat. Ang masasabi ko'y magwawagi nga si Obama, ngunit ang kaniyang pagkapanalo'y pagtulay sa hiblang nag-uugnay sa dalawang bundok, kaya manganganib ang kaniyang seguridad.

Pagkaraan, maglalakad si Obama sa rabaw ng kumunoy, at ang kumunoy na ito ay may kaugnayan sa mahabang pagkakamali ng mga patakarang ipinatupad ng administrasyon ni Pang. George W. Bush. Kailangang maging matibay ang kapasiyahang pampolitika ni Obama, dahil malapit nang malaos ang digmaan bilang pangunahing negosyo ng Estados Unidos.

Ipipilit ng kampo ng Republikano na magwagi si John McCain sa pamamagitan ng pagpukol ng putik, ngunit ang putik na ito ay hindi makapagpapahina kay Obama bagkus makapagpapalakas pa. Magwawakas din sa halalan ang politikang karera ni McCain, at hindi na siya makababalik pa.

Ang magiging ikalawang pangulo ng Amerika ay hindi magtatagal sa kaniyang puwesto. Mabibingit siya sa kontrobersiya, gaya lamang ng palsipikasyon ng dokumento at korupsiyon sa mataas na antas ng negosyo.

Walang karahasang magaganap sa Amerika sa loob ng halalan. Nakikita kong umiinom si Osama Bin Laden ng kaniyang paboritong tsaa, at mapapailing, at maya-maya'y bubunghalit ng tawa dahil sa napapanood niyang karupukan ng mga Amerikano. Ang nakapagtataka'y ni hindi sasalingin ng Al Qaeda ang Amerika. Pagkaraan ng halalan, ang palitan ng mga salita sa White House ay higit sa misil at patalim, at ang mga sandatang ito ay nakaumang sa walang muwang na taumbayan.

Higit sa lahat, ang bangungot ng halalan sa Florida ay hindi na mauulit pa kay Obama. Ngunit ang nasabing halalan ang susurot sa gunita ng mga Amerikano kung bakit nagkaroon sila ng isang magdaraya, mabalasik, at mapagbalatkayong pangulo.

Asignatura 101

Nakabubuwisit ang pagsusulat ng blog para gawin lamang sanggunian ng mga estudyanteng tamad magsaliksik sa aklatan. Totoong may mga estudyanteng ni hindi nakararanas pumasok ng aklatan dahil wala talagang aklatan sa kanilang paaralan. Pero hindi ito dahilan upang gawing pangunahing sanggunian na lamang ang internet at blog.

May magagaling mag-surf, at kapag naispatan nila ang iyong blog ay gagawing ehemplo ng magandang pagsulat. Na isang kalokohan. Iba ang pinagmumulan ng blog, at iba-iba ang target nitong mambabasa, kaya iba-iba rin ang maaasahang datíng sa mambabasa. Halimbawa, ang blog na ito ay iniisip kong gawing pook para sa panghuhula sa daigdig ng politika at negosyo. At dahil hula ang sentro nito, huwag asahan na kapani-paniwala nga ang lahat.

Bagaman aaminin kong galing ako sa mga dugo ng sikiko (psychic) at manghuhula, hindi ibig sabihin nito na magkakatotoo nga ang lahat ng aking sasabihin.

Ipagpalagay na lamang nating may kakayahan akong tantiyahin ang ebolusyon ng isang bagay. O maunahan ko ang maaaring maganap, halimbawa, kung magkakabanggaan ang punto A at ang punto B, na pawang nagkataong nasa salupungan ng mga pook V, X, Y, at Z. Pero may iba pang salik ang makaaapekto sa naturang hatag, dahil may sariling pag-iral ang V, X, Y, at Z; samantalang may kani-kaniyang puwersa ang punto A at ang punto B. Nagkakatalo ang lahat kapag nagkataong nasa puwesto ako na kapuwa ko nakikita o nahuhulaan ang daloy mulang A tungong B at pabalik, at malaya akong magpaikot-ikot sa V, X, Y, at Z.

Mahirap kung gayon ang manghula. Manghuhula pa rin ako, at hindi aasa sa mga bituin, o baraha o bato, dahil ang mga ito'y kasangkapan lamang na maaaring hindi makatuloy mulang materyal na realidad tungong espiritwal na realidad. Kung gagamit man ako ng mga ito'y dapat may kakayahan ang gayong mga bagay na makairal bilang materyal at bilang inmortal na bagay. Na imposible, at gumagagad sa sinaunang pagtatangka ng gaya ni Hesus na naging Tagapagligtas na si Kristo.

Impeachment 2008

May pag-asa bang makalusot ang kasong pagpapatalsik (i.e., impeachment) kay Pang. Gloria Macapagal-Arroyo? Ayon sa aking bolang kristal, oo ang sagot. Gayunman, hindi ito magiging madali.

Ang kasong impeachment ay dapat sipatin hindi lamang sa taglay nitong laman, bagkus maging sa ugnayan ng mga mambabatas sa kamara at senado. Dapat itong iugnay sa magaganap na halalan sa Estados Unidos, at sa pambansang halalan sa 2010. Sa ganitong lagay, ang impeachment ay hindi ordinaryong kaso dahil ang sangkot dito ay ang liderato ng kasalukuyang administrasyon.

Mabigat ang paratang kay Pang. Arroyo, at kabilang dito ang sumusunod: ang paglabag sa tiwala ng bayan (i.e., pagkakasangkot sa ZTE-NBN; pakikipagkasundo sa ZTE Corp. na desbetaha ang Filipinas; at pandaraya sa resulta ng eleksiyon); ang paglabag sa Saligang Batas (i.e., pakikipagkasundo sa Proyektong NorthRail nang walang basbas ng Lupon ng Pananalapi; at pakikikutsaba, pagpapalaganap, at pagpayag sa mga walang habas na pagdakip, pagpapahirap, at pagpatay ng mga aktibista); ang panunuhol (i.e., pagkakasangkot sa ZTE-NBN at pamimigay ng salaping suhol sa mga mambabatas; at pagnanakaw at korupsiyon (i.e., pagpayag sa Proyektong NorthRail; pangungurakot sa dapat sanang ipinamigay na pestesidyo; pagkakasangkot sa eskadalong "Hello, Garci"; at tiwaling paggamit ng P5 bilyong pondo ng Quedancor para tustusan ang kaniyang kampanya sa halalan.

Mabigat ang paratang kay Pang. Arroyo. Ang mga paratang sa kaniya ay angkop na angkop para sa isang paglilitis na magtatampok sa mga politikong tatakbo sa susunod na halalan, at maglalabas ng baho ng administrasyong ito. May batayan ang mga ito, at ang pinakamahina lamang ay ang seksiyon hinggil sa diumano'y malawakang pagdukot, pagpapahirap, at pagpatay sa mga aktibista, yamang mahirap patunayan ang direktang kaugnayan nito mulang Malacanang hanggang barangay. Malakas naman ang panig ng pag-urirat sa mga tiwaling kasunduang pumapabor sa gaya ng ZTE at NorthRail, at sa korupsiyong may kaugnayan sa pestesidyo, halalan, at Quedancor.

Kung paano sasagapin ito ng mga politiko ang magpapapabago ng timbangan. Hinuhuluan kong ang mga dating kakampi ni Pang. Arroyo ay babaligtad, dahil kung hindi'y maiiwan sila sa kangkungan at manganganib sa susunod na eleksiyon. Hindi rin napapanahon na kumampi sa Pangulo dahil ang labanan dito ay pagkakalantad sa media, at pumapabor ang mga bituin sa oposisyon. May ilang tao na magtataksil sa Pang. Arroyo, gayunman ay hindi naman masasabing "pagtataksil" ito nang ganap, dahil ikakatwiran nilang "sumusunod lamang sila sa ikabubuti ng taumbayan."

Ang impeachment sa Filipinas at ang pampanguluhang halalan sa Estados Unidos ay di-maiiwasang maiugnay, dahil ang patakaran ng Amerika sa Filipinas ay maaapektuhan mulang ugnayang pang-ekonomiya hanggang ugnayang panseguridad at militar. Ang sinumang magiging pangulo sa Amerika ay di-inaasahang magpapabago nang malaki sa dati nang de-kahong pampolitikang pagdulog nito sa Filipinas at sa Asya, bagaman konektado sa hinaharap ng Nagkakaisang Korea, sa paglobo ng Tsina, sa panlulupaypay ng Japan, at sa kasunduang pangkapayaan sa Gitnang Silangan.

Samantala, ang paglilitis kay Pang. Arroyo ay maaaring umabot ng tatlo o apat na buwan, at laging may banta ng Aklasang Bayan, ngunit mahihirapan na si Pang. Arroyo na tapusin ang kaniyang termino. Ang makapagsasalba na lamang sa kaniya ay pagbibitiw at pagtawag ng kagyat na halalan; o kaya'y ang tahasang asasinasyon na magmumula rin sa hanay ng politikong pumapaligid sa kaniya. Madidilim ang ganitong tagpo, ayon sa aking bolang kristal, at masasabing inaani lamang ng Pangulo ang mga pangyayaring ang administrasyon din niya ang may kagagawan.

Sa Kabila ng Gulo

Napakabilis ng mga pangyayari at sumasapit na naman ang pagwawakas ng taon. Sumangguni ako sa aking manghuhula, at heto ang kaniyang prediksiyong nagpapatiuna sa mga astrologo at sikiko:

1. Ang krisis sa Estados Unidos, na umabot ang alon hanggang Asya, ay magbabalik na daluyong sa Europa. Kirot sa kalingkingan pa lamang ang nadarama ngayon ng mga Amerikano, ngunit ang kirot na ito ay aantak sa loob ng tatlong taon.

2. Si Pang. George W. Bush ay lilitisin sa pandaigdigang hukuman, at hahatulan siya makaraan ang limang taon, sa salang henosidyo ng mga tao sa Asya. Itatampok ang kaniyang administrasyon bilang "pinakamadilim ng yugto" sa kasaysayan ng Amerika.

3. Mapapalitan ang mga tradisyonal na merkado sa kanluran, gaya ng paghahanap ng bagong tirahan. Asya ang tutulong nang malaki upang makaligtas sa matinding krisis ang Europa. Ang mga bansa sa Asya ay makapagbubuo ng malayang ugnayang pangkabuhayan sa mga nasyong hindi dati pinapansin.

4. Magpapalit ng damit ang estratehiya ng Al Qaeda. Ang uri ng gerilyang pakikihamok nito ay maghuhunos na laksa-laksang langgam na sasalakay sa pintungan ng mga butil ng gaya ng Amerika, United Kingdom, Alemanya, Pransiya, at Australia.

5. Mag-uunahan sa paghahanap ng alternatibo sa langis. Magpipisan ang mga bansa sa ngalan ng enerhiya, at ang enerhiyang ito ay magmumula sa dagat, hangin, at sinag. Matataranta ang Tsina at India, at sasandig ang mga ito sa lakas-nuklear.

6. Lilitaw ang ibang uri ng bangko, at ang mga transaksiyon nito ay iikot sa mga maralita at gitnang uri. Mayayanig ang malalaking bangko, at maghahasik ang mga ito ng katumbas na tugon upang manatiling lumulutang sa merkado.

7. Mapipilitan ang Filipinas na isaayos ang patakarang pangkabuhayan nitong sumasalalay sa mga pawis at padala ng mga migranteng manggagawa. Ang paglihis na ito ay may kaugnayan sa namumuong dagim sa Europa at Amerika.

8. Sisilang na malaking puwersa ang Latin Amerika. Venezuela ang magiging sentro, Brazil ang kanang kamay, Ecuador ang bituka, Peru ang tainga, at Panama ang paa.

9. Pag-uusapan ang seryosong pagsasanib ng Timog at Hilagang Korea. Ngunit ikatatakot ito ng Japan, at ang China ay maiipit sa sigalot. Ang unang senyal ng pagsasanib ay magaganap sa Disyembre 2009.

10. Magkakaroon ng digmaan sa cyberspace. Bawat bansa ay magtatatag ng kaniyang pananggol, at wika ang isa sa mga tulay ng bakbakan. Magsisimula ang bakbakan ngayong Nobyembre, titindi pagsapit ng Pebrero, at mamamagitan ang mga insitusyon upang ihinto ang tunggalian.

Ilan lamang ito sa aking nasagap sa aking manghuhula. Marami pa itong kasunod. Paalaala lamang. Ito ay hula, at ang hula ay hula, na magkakatotoo lamang alinsunod sa likot ng iyong guniguni.

Madilim ang araw na ito

Madilim ang araw na ito, at bumagsak ang merkado sa Asya, gumulong ang pangamba hanggang Europa, nangatal ang Britanya at Alemanya, at ang Estados Unidos ay parang paslit na hindi kayang ipagtanggol ang sariling lungsod.

Magmamasid ka lamang sa harap ng telebisyon, at hindi matitinag. Nasanay ka na sa hirap, at huhulaan mong matututo ang mayayamang bansa sa kapangyarihan ng nasyonalisasyon ng bangko't aliwan, sa panghihimasok sa kalakalan o usapan. May maghahanap ng isang mabisang tableta na magpapawala ng sakit ng ulo ng mga negosyante. Ngunit walang tableta ang sasapat.

Magtatagal ang krisis na ito, wiwikain mo, at magsisimula kang magtanim sa iyong bukirin, mag-impok ng palay sa pintungan, at magpataba ng mga baka at kambing sa pastulan. Matagal mo nang batid kung paano mamuhay nang payak, gumamit ng mga bagay nang taglay ang pag-iingat, at sinupin ang salapi o layaw kung kinakailangan.

Madilim ang araw na ito sa ibayo, ito ang nasasagap mo. At ikaw ay sisipol nang may pananalig sa iyong sarili at kaligiran, matatag na matatag, habang matingkad ang sinag ng araw na nagpapakislap sa mga talutot ng iyong parang.

Salita ng Taon 2008

Nakapanghihinayang at hindi itinuloy ng Filipinas Institute of Translation (FIT) ang Sawikaan: Salita ng Taon. Ang Salita ng Taon ang inaabangan ng maraming tao, lalo na ng mga manunulat at akademiko. Yamang wala ngayong pumili, hayaan ninyo akong maglatag ng ilang salita na bumihag sa guniguni ng taumbayan. Ilan dito ang sumusunod:

1. Bailout—Patok ang salitang ito sa Estados Unidos at ito ang taguri upang isalba ang mga higanteng institusyong pananalapi ng Amerika na ang kapalit ay buwis ng taumbayan.

2. Endosulfan—Ito ang kemikal na hinakot mula sa lumubog na barkong MV Princess of the Stars. Kung bakit ito napasama sa barkong dapat ay laan sa mga pasahero at biyahero ay hindi ko maarok magpahangga ngayon.

3. Krisis—Napakaraming anyo nito, at ilan dito ang tumutukoy sa kasalatan ng suplay ng bigas, sa pagtaas ng presyo ng bilihin, sa pagtaas ng singil sa kuryente, sa labis na pagtaas ng krudo, at iba pa. Tumutukoy din ito sa problemang kinakaharap ng gobyerno, gaya ng kung paano mapananatili sa poder ang pangulo.

4. MOA-AD—Daglat ito ng "Memorandum on Agreement on Ancestral Domain" na ang ibig sabihin ay pagtatatag ng bagong estado ng Bangsamoro sa Mindanao, Palawan, at Sulu Arkipelago at ang mamamahala ay ang "Bangsamoro Juridical Entity." Teka, hindi ba ang Filipinas lamang dapat ang kaisa-isang "juridical entity"?

5. Rolbak—Mula ito sa Ingles ng "roll+back," at katono ng "resbak," ngunit walang naganap na makabuluhang pag-urong ng presyo bagkus lalo yatang tumaas. Napakaganda ng tunog nito, at parang mula sa Iluko. Hinuhulaan kong gagamitin lamang ang terminong ito para sa susunod na eleksiyon, at magiging katumbas ng pagbabalik ng mga bulok na politiko.

6. Pacman Pacquiao—Lumabis na ang kasikatan nitong si Manny Pacquiao at kakalabanin pa si Oscar de la Hoya sa Disyembre ngayong taon. Ang nakakatakot lamang sa taguring ito ay baka lumabis ang katakawan ni Pacquiao sa salapi man o kasikatan, at pakyawin ang lahat. Na tiyak kong magdudulot ng labis na taba at bagahe, at siyang pagmumulan ng kaniyang pagbagsak.

7. Tongpats—Pinagbaligtad ito na salitang "patong" at may kaugnayan sa pagpapataw diumano ng presyo sa badyet ng batasan. Ngunit walang kumakagat sa pakanang ito ni Sen. Panfilo Lacson, na para kay Sen. Manny Villar, ay dapat tawaging "Pampi Lason" dahil tila lason ang dila nitong butihing senador.

8. Kuryente—Marami ang kahulugan nito mulang MERALCO hanggang GSIS hanggang hukuman hanggang pahayagan. Kung paano ka makukuryente, gaya ng mga balita at propaganda ng magkakatunggaling panig, ang dapat iwasan.

9. Chess—Sumikat muli ang larong ahedres sa Filipinas, at dumami ang mahuhusay na manlalaro at grandmaster, habang paganda nang paganda ang mga kompetisyon. Nakabalik na rin si Eugene Torre pero bumandila si Wesley So. Ito marahil ang ikasasalba ni Prospero Pichay, na dapat nang huminto sa politika at magtuon na lamang sa pagpapalago ng isports.

10. Blogespero—Hango ito sa "web log" na mula sa Ingles at "espero" na mula sa Espanyol. Ito ang bagong daigdig ng mga manunulat, at dito matatagpuan ang lahat mulang basura hanggang hiyas, mulang katarantaduhan hanggang karunungan.

11. Gatas—Nagbabalik ang salitang ito na maaaring tumukoy sa gatas ng ina o gatas ng baka, kalabaw, o kambing, bukod sa de-pormulang gatas na pulbos. Higit pa rito, ang gatas ay maaaring gamitin bilang pandiwa, gaya ng "gatasan," "gatasin," "maggatas,"iginatas," at iba pa, o kaya'y ang pang-uring "panggatas" at "mala-gatas." Salamat sa Tsina, ang gatas at iba pang produktong hango rito na hinaluan ng nakalalasong kemikal na Melamine ang magpapagunita sa mga Filipino sa halaga ng pagpapasuso ng ina.

Ilan lamang ito sa mga salitang dapat pag-ukulan ng pansin ng taumbayan. Maaari ninyong bawasan, dagdagan, o susugan ang mga lahok sa ngalan ng demokrasya at kalayaan sa pamamahayag.

Isang Tagay kay Jun Marcelo

Nakatanggap ako ng balita noong 2 Oktubre 2008 na yumao na ang iginagalang na si Severiano (Jun) C. Marcelo Jr., ang punong tagapangasiwa ng KASAGANA-KA Development Center. Ang KASAGANA-KA, na itinatag noong 2003, ay isang institusyon na tumutulong sa pangkabuhayang aspekto ng mga maralitang tagalungsod, at matagumpay na nagsusulong ng proyektong microfinance habang nag-oorganisa ng mga dukhang pamayanan.

Pambihira itong si Jun Marcelo dahil siya ang utak sa pagpapalago ng KASAGANA-KA. Nagsimula itong KASAGANA-KA na dating samahang masang tinutulungan ng Foundation for Development Alternatives (FDA), ngunit pagkaraan ay lumago nang lumago at nagkaroon ng sapat na pondo para makapagsarili. Ang modelo ng KASAGANA-KA ay nahahawig sa modelong microfinance ng gaya ng Bangladesh, ngunit nakabuo ng natatanging pagdulog na angkop para sa kultura at kaligiran ng Filipinas.

Dati ko nang nakainuman itong si Jun Marcelo, at masasabi kong sumuko ang bahay-alak ko sa tatag niya sa pagtoma. Gayunman, gaano man karami ang aming nainom, tinutumbasan naman niya iyon ng masigasig na pagtatrabaho at dalisay na pagtugon sa karaingan sa mga maralita, na hindi ko nakita kahit sa opisyales ng pamahalaang nagserserbisyo kuno para sa mga dukhang sektor. Ang totoo'y matalas ang utak ni Jun na puwedeng magpayaman lalo sa malalaki't pribadong korporasyon. Ngunit alam kong maykaya na itong si Jun, at hindi na niya kailangan pa ang limpak-limpak na salapi. Nagulat ako dahil ibinuhos niya ang buhay sa pagsisilbi ng mga maralita, sa pagtataguyod ng masasabing mala-bangkong institusyong tutustos sa pangangailangang pinansiyal ng sinumang dukha subalit ibig magsulong ng negosyo o hanapbuhay.

Naniniwala ako na ang ipinamana ni Jun sa KASAGANA-KA ay hindi na mabubura pa sa gunita. Bibihira na ang ganitong tao, na ipagpapalit ang sariling buhay para maging mariwasa ang buhay ng mga kapuwa niya Filipino.

Isang tagay sa iyo, pareng Jun, at mabuhay ang KASAGANA-KA na iyong pinagyaman hanggang sa huling sandali ng iyong pag-iral.

Bonsai at Bonsaista

Minsan akong napagawi diyan sa Ilocos Sur, nagliwaliw nang kaunti, binalikan ang mga pook na binanggit ni Reynaldo A. Duque sa kaniyang epiko, at sumakit ang batok sa kalilingon sa magagandang binibini. Isang araw, napadaan kami sa Hidden Garden ng Vigan, nagtanghalian nang masarap. Ngunit ang naibigan ko ay ang koleksiyon ng mga bonsai ni Francis Flores, na bukod sa landscape artist ay nagmamay-ari rin ng Hidden Garden. Malamig sa hardin ni Francis, at nakaaaliw magmasid sa mga bulaklak, halaman, at palumpong, bukod sa mga alagang ilahás na hayop at ibon.

"Magkano ba ang bonsai ninyo?" tanong ko sa isang babaeng tagapagbantay. Hindi na nila ipinagbibili ang mga bonsai, at ang mga ito ay personal na alaga ng may-ari. Nainggit talaga ako. Tuwing nakakakita ako ng bonsai na maganda ay gustong kong bilhin, pero dahil kulang ang aking atik ay nagkasiya na lamang akong magmasid. Naalala ko rin ang mga bonsai ni Pambansang Alagad ng Sining BenCab sa kaniyang palasyo sa Baguio, na halos ikamatay ko sa ganda. Ngayon pulos pangarap na lamang ako. Sana ay marami pa akong taong makaibigan na mahilig ding mag-bonsai. Malay mo, regaluhan nila ako.

Iyan ang maganda sa pangangarap.

Bagong Simula

Mahirap ang magsimula, at gaya nito'y magsusulat ka na naman ng mga bagay na magpapataba ng puso, o makasisira ng bait ng ibang tao na nagkataong nakaengkuwentro ang akda mo. Ngunit magpapatuloy ka, at maglalandas sa mga di-akalaing eskinita ng alaala, susuot sa mga pasikot-sikot na nakalipas, para matagpuan ang sarili na nananatili sa iyong kinauupuan.

Kakapain mo ang iyong bulsa at hahanapin ang kung anong bagay, na maaaring bolpen o sigarilyo, ngunit ang totoo'y ginagawa mo iyon dahil sa kaba, at manerismong ikaw lamang ang nakagaganap. Maya-maya'y haharap ka sa iskrin, at lilitisin ang sarili, at ang sarili mo ang magbubunyag na ikaw rin ang tagapagsakdal, tagapaglitis, at tagapagpatupad ng batas.